Σπουδαιότητα: Το επάγγελμα απαιτεί ζωντάνια, κέφι και κοινωνικότητα από αυτόν που το ασκεί. Ο ξεναγός χρειάζεται να είναι ομιλητικός, να μπορεί να χειρίζεται άνετα το λόγο, να έχει σαφήνεια στον προφορικό λόγο και γλαφυρότητα στις περιγραφές χωρίς να εμπλέκεται σε φλύαρες περιγραφές λεπτομερειών που δεν μπορούν να συγκρατήσουν οι τουρίστες. Οφείλει να είναι ευγενικός, ήρεμος, φιλικός, πρόσχαρος, υπομονετικός, πρόθυμος να πληροφορήσει και να εξυπηρετήσει τους επισκέπτες που συνοδεύει.
Ακόμη, πρέπει να έχει βαθιά γνώση για την ιστορία, τη γεωγραφία αλλά και τη σύγχρονη ζωή των τόπων που ξεναγεί, καθώς και των εκθεμάτων που επισκέπτονται οι τουρίστες. Χρειάζεται να διαθέτει ποικίλες, έγκυρες και ακριβείς πληροφορίες για όσα συμβαίνουν ή προσφέρονται στον τόπο εργασίας του και αφορούν άμεσα ή έμμεσα τους ξένους επισκέπτες.
Ο ξεναγός πρέπει να γνωρίζει άριστα περισσότερες από μία ξένες γλώσσες. Η ικανότητα να ψυχολογεί ανθρώπινους χαρακτήρες, να διακρίνει συμπεριφορές και να προβλέπει τις αντιδράσεις ή τα ενδιαφέροντα και τις ανάγκες τους, συμβάλλει στην επιτυχή και αποδοτική άσκηση του επαγγέλματος του. Το ίδιο χρήσιμο είναι να μπορεί να λειτουργεί συλλογικά και να συντονίζει τις κοινωνικές ομάδες, έχοντας το χάρισμα της αμεσότητας στην επικοινωνία.
Καθήκοντα: Ο ξεναγός φέρνει σε καθημερινή επαφή όσους το ασκούν, με συνανθρώπους τους από διαφορετικές χώρες και διαφορετικούς πολιτισμούς.
Συγκεκριμένα ο ξεναγός, συνοδεύει συνήθως ομάδες τουριστών από τα ξενοδοχεία στους τόπους που θέλουν να επισκεφθούν. Τους κατευθύνει σε συγκεκριμένους χώρους και τους εξηγεί αναλυτικά τι ακριβώς είναι αυτό που βλέπουν, ποια είναι η ιστορία του, ποια είναι η αξία του και η σημασία του για τον άνθρωπο και τον πολιτισμό. Συχνά αναφέρεται σε παραδόσεις, εξηγεί ήθη και έθιμα των ντόπιων κατοίκων και απαντά σε ερωτήσεις και απορίες των επισκεπτών.