Σπουδαιότητα: Ο καθηγητής οφείλει να αγαπά τους νέους και το εκπαιδευτικό έργο και να έχει ευχάριστη προσωπικότητα. Να είναι υπομονετικός, σταθερός, επίμονος και να διαθέτει ευσυνειδησία, διδακτικές, ηγετικές, και οργανωτικές ικανότητες. Επίσης, θα πρέπει να τον χαρακτηρίζει η ευγένεια, η ικανότητα επικοινωνίας, η πρωτοβουλία και το πνεύμα συνεργασίας.
Οφείλει ακόμη, να επικοινωνεί αποτελεσματικά με τους μαθητές του, να παρακολουθεί τα ενδιαφέροντα, τις ανησυχίες και τα προβλήματά τους, να έχει την ικανότητα να συζητά μαζί τους και να τους ελέγχει διακριτικά.
Κατά την ώρα της διδασκαλίας πρέπει να επιβάλλεται, να εμπνέει σεβασμό και εμπιστοσύνη. Πρέπει ακόμη να είναι δίκαιος, αντικειμενικός και αμερόληπτος στις σχέσεις του με μαθητές, ώστε να μη δημιουργεί πικρίες και αντιδικίες μεταξύ τους. Η γλωσσική ικανότητα και η κοινωνική μόρφωση, είναι απαραίτητα προσόντα για την άσκηση του επαγγέλματος, όπως επίσης και κάποιες ειδικές ικανότητες, ανάλογα με το αντικείμενό του.
Καθήκοντα: Ο καθηγητής δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης διδάσκει το μάθημα του γνωστικού αντικειμένου που είναι ταυτόσημο ή συναφές με την ειδικότητα του. Συγκεκριμένα, κατανέμει την ύλη που οφείλει να διδάξει στο σχολικό έτος ή στο τρίμηνο σε διδακτικές ενότητες, σύμφωνα με το αναλυτικό και ωρολόγιο πρόγραμμα του σχολείου.
Προετοιμάζει την καθημερινή του διδασκαλία λαμβάνοντας υπόψη τις δυνατότητες και τις ανάγκες των μαθητών του τμήματός του. Φροντίζει για την προετοιμασία των εποπτικών μέσων (χάρτες, φωτοτυπημένα κείμενα, σχεδιαγράμματα, διαφάνειες, cd-roms) που θα χρειαστούν στη διδασκαλία του, ή προετοιμάζει την επίδειξη μηχανών και συσκευών καθώς και τα πειράματα στο εργαστήριο. Καταγράφει την ενότητα που δίδαξε στο αντίστοιχο βιβλίο ύλης. Ελέγχει την παρουσία των μαθητών στο μάθημά του. Είναι υπεύθυνος για την τακτική φοίτηση, την πειθαρχία και την πρόοδο των μαθητών ενός τμήματος. Επίσης, είναι υπεύθυνος για την αξιολόγηση της επίδοσης των μαθητών του. Πολλές φορές εργάζεται στο σπίτι του για τον προγραμματισμό και την προετοιμασία των διδασκαλιών του καθώς και για τη διόρθωση των γραπτών δοκιμίων και άλλων εργασιών των μαθητών. Ακόμη, οφείλει να συμμετέχει στη διοργάνωση σχολικών εορτών και άλλων εκδηλώσεων και να συνοδεύει τους μαθητές σε επισκέψεις και ημερήσιες εκδρομές. Συμμετέχει, επίσης, στις τακτικές και έκτακτες συνεδριάσεις του συλλόγου των καθηγητών, όπου συζητούνται η πρόοδος και η συμπεριφορά των μαθητών, παιδαγωγικά /εκπαιδευτικά θέματα, καθώς και θέματα που αφορούν στη λειτουργία της σχολικής μονάδας.
Εκτός από τη διδασκαλία και τις άλλες υποχρεώσεις βασική φροντίδα του καθηγητή δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης είναι να αναπτύξει την πρωτοβουλία, την αυτενέργεια και την κρίση των μαθητών του, να τους βοηθήσει να αποκτήσουν αυτογνωσία και αίσθημα ευθύνης και να δημιουργήσει ένα κλίμα συνεννόησης και συνεργασίας μαζί τους. Προσπαθεί ακόμη να επιλύει προβλήματα που δημιουργούνται στους μαθητές του μέσα και έξω από την τάξη, σύμφωνα με τις αρχές της σύγχρονης Παιδαγωγικής και Ψυχολογίας.